Τράπεζα Θεμάτων
www.trapeza-thematon.gr
| Τύπος Σχολείου: | Γενικό Λύκειο | Τάξη: | Α' Λυκείου |
|---|---|---|---|
| Μάθημα: | Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία | Θέμα: | 1 |
| Κωδικός Θέματος: | 12257 | Ύλη: | Ξενοφῶντος, Ἑλληνικά, Βιβλίο 2ο, 3.§55.3-56 |
| Τύπος Σχολείου: | Γενικό Λύκειο |
|---|---|
| Τάξη: | Α' Λυκείου |
| Μάθημα: | Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία |
| Θέμα: | 1 |
| Κωδικός Θέματος: | 12257 |
| Ύλη: | Ξενοφῶντος, Ἑλληνικά, Βιβλίο 2ο, 3.§55.3-56 |
| Τελευταία Ενημέρωση: 29-Νοε-2023 | |
Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2.3.§55.3-56
ΚΕΙΜΕΝΟ
Ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν [ὁ Κριτίας], εἷλκε μὲν ἀπὸ τοῦ βωμοῦ ὁ Σάτυρος, εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται. Ὁ δὲ Θηραμένης ὥσπερ εἰκὸς καὶ θεοὺς ἐπεκαλεῖτο καὶ ἀνθρώπους καθορᾶν τὰ γιγνόμενα. Ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν, ὁρῶσα καὶ τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις ὁμοίους Σατύρῳ καὶ τὸ ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου πλῆρες τῶν φρουρῶν, καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες ὅτι ἐγχειρίδια ἔχοντες παρῆσαν. Οἱ δ’ ἀπήγαγον τὸν ἄνδρα διὰ τῆς ἀγορᾶς μάλα μεγάλῃ τῇ φωνῇ δηλοῦντα οἷα ἔπασχε. Λέγεται δ’ ἓν ῥῆμα καὶ τοῦτο αὐτοῦ. Ὡς εἶπεν ὁ Σάτυρος ὅτι οἰμώξοιτο, εἰ μὴ σιωπήσειεν, ἐπήρετο· «Ἂν δὲ σιωπῶ, οὐκ ἄρ’, ἔφη, οἰμώξομαι;» καὶ ἐπεί γε ἀποθνῄσκειν ἀναγκαζόμενος τὸ κώνειον ἔπιε, τὸ λειπόμενον ἔφασαν ἀποκοτταβίσαντα εἰπεῖν αὐτόν· «Κριτίᾳ τοῦτ’ ἔστω τῷ καλῷ». Καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ, ὅτι ταῦτα ἀποφθέγματα οὐκ ἀξιόλογα, ἐκεῖνο δὲ κρίνω τοῦ ἀνδρὸς ἀγαστόν, τὸ τοῦ θανάτου παρεστηκότος μήτε τὸ φρόνιμον μήτε τὸ παιγνιῶδες ἀπολιπεῖν ἐκ τῆς ψυχῆς.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφράσετε στη Νέα Ελληνική το απόσπασμα: «Ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν, … εἰ μὴ σιωπήσειεν, ἐπήρετο·»
(Μονάδες 30)
5. Να βρείτε στο κείμενο που σας δίνεται μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής: ελκυστικός, παράκληση, διαδήλωση, ποτό, διάκριση.
(Μονάδες 10)
8. Να συνδέσετε καθεμία από τις φράσεις της στήλης Α με μία φράση της στήλης Β, ώστε να συμπληρώνεται ορθά το νόημά της. Δύο φράσεις της στήλης Β περισσεύουν.
| A | B |
|---|---|
| 1. O Ξενοφώντας δέχτηκε μεγάλη επίδραση στην προσωπικότητα και στις ιδέες του από | α. τη μεροληπτική περιγραφή του καθεστώτος των τριάκοντα τυράννων στην Αθήνα. |
| 2. Η χρονολόγηση των έργων του Ξενοφώντα στηρίζεται σε | β. ιδέες και στις αξίες του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. |
| 3. Τα έργα του Ξενοφώντα διακρίνονται σε | γ. τον φιλόσοφο Σωκράτη και τον |
| 4. Ο Ξενοφώντας αξιοποίησε στο έργο Ἑλληνικὰ κατά την αφήγηση των γεγονότων | δ. «εσωτερικές» μαρτυρίες και τη μελέτη του ύφους του. |
| 5. Ο Ξενοφώντας έμεινε σταθερός στις πολιτικό Αγησίλαο. | ε. τον ομότεχνό του Θουκυδίδη. |
| ζ. την ικανότητά του να ζωντανεύει με δραματική ένταση μεμονωμένες σκηνές. η. ιστορικά, σωκρατικά και διδακτικά. |
(Μονάδες 10)
Απάντηση Θέματος:
Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2.3.§55.3-56
1. ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
Α. Ύστερα απ' αυτά τα λόγια ο Σάτυρος βάλθηκε να τραβάει τον Θηραμένη από τον βωμό, κι οι βοηθοί τραβούσαν κι εκείνοι. Ο Θηραμένης πάλι, όπως ήταν φυσικό, φώναζε θεούς κι ανθρώπους μάρτυρες των όσων γίνονταν. Οι βουλευτές ωστόσο δεν κουνήθηκαν, βλέποντας ότι αυτοί που στέκονταν στο κιγκλίδωμα ήταν του ίδιου ποιού με τον Σάτυρο και ξέροντας ότι ήταν οπλισμένοι μ᾽ εγχειρίδια· άλλωστε ο χώρος μπροστά στο βουλευτήριο ήταν γεμάτος φρουρούς. Τράβηξαν, λοιπόν, μαζί τους τον Θηραμένη οι Έντεκα μέσα από την Αγορά, ενώ αυτός διαμαρτυρόταν με πολύ δυνατή φωνή για όσα του έκαναν. Διηγούνται και τούτη την κουβέντα του Θηραμένη: όταν του είπε ο Σάτυρος ότι θα μετανιώσει αν δεν σιωπήσει, ρώτησε: μτφ. Ρ. Ρούφου, Θεσσαλονίκη: ΚΕΓ, 2012)
Β. Μόλις είπε αυτά (ο Κριτίας), ο Σάτυρος προσπαθούσε να αποσπάσει (τον Θηραμένη) από τον βωμό, το ίδιο έκαναν και οι βοηθοί του. Τότε ο Θηραμένης, όπως βέβαια ήταν φυσικό, επικαλούνταν και θεούς και ανθρώπους να δουν καλά αυτά που γίνονταν. Αλλά οι βουλευτές δεν αντιδρούσαν, γιατί έβλεπαν ότι και αυτοί που ήταν κοντά στα κιγκλιδώματα (ήταν) όμοιοι με τον Σάτυρο και ότι ο χώρος μπροστά στο βουλευτήριο (ήταν) γεμάτος από τους φρουρούς και γιατί γνώριζαν ότι αυτοί παρευρίσκονταν οπλισμένοι με εγχειρίδια. Και αυτοί (= οι έντεκα) έσυραν τον άντρα περνώντας (τον) μέσα από την αγορά, ενώ αυτός φώναζε με πολύ δυνατή φωνή τι πάθαινε. Λένε και αυτήν τη φράση αυτού. Μόλις του είπε ο Σάτυρος ότι θα κλάψει, αν δε σωπάσει, του απάντησε ρωτώντας· (μτφ. Επιστημονικής Ομάδας)
- με έντονη γραφή οι προτεινόμενες νεοελληνικές αποδόσεις στα γλωσσικά σχόλια του σχολικού βιβλίου σ. 88
5. εἷλκε /εἷλκον, ἐπεκαλεῖτο, δηλοῦντα, ἔπιε, κρίνω
8. 1-γ (σ.30), 2-δ (σ.30), 3-η (σ.30), 4-ζ (σ.32), 5-β (σ.32)
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida).