Τράπεζα Θεμάτων

www.trapeza-thematon.gr

Τύπος Σχολείου: Γενικό Λύκειο Τάξη: Α' Λυκείου
Μάθημα: Ιστορία Θέμα: 3
Κωδικός Θέματος: 24642 Ύλη: Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ (1ος αι. π.Χ.-3ος αι. μ.Χ.) 1.1 Η εποχή του Αυγούστου (27 π.Χ.-14 μ.Χ.) Η ισχυροποίηση της κεντρικής εξουσίας
Τύπος Σχολείου: Γενικό Λύκειο
Τάξη: Α' Λυκείου
Μάθημα: Ιστορία
Θέμα: 3
Κωδικός Θέματος: 24642
Ύλη: Η ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ (1ος αι. π.Χ.-3ος αι. μ.Χ.) 1.1 Η εποχή του Αυγούστου (27 π.Χ.-14 μ.Χ.) Η ισχυροποίηση της κεντρικής εξουσίας
Τελευταία Ενημέρωση: 24-Μαΐ-2023

ΙΣΤΟΡΙΑ Α' ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
3ο ΘΕΜΑ

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που σας δίνεται, να απαντήσετε στα ακόλουθα ερωτήματα:

α. Ποιο ρόλο διαδραμάτιζε στη διοίκηση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το συμβούλιο του αυτοκράτορα;
(Μονάδες 12)

β. Πώς αντιλαμβάνεστε την έννοια του «καλού αυτοκράτορα», όπως αυτή διατυπώνεται στο κείμενο και ποια πολιτική του Αυγούστου φαίνεται να αντανακλά;
(Μονάδες 13)

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ
Ο αυτοκράτορας ήταν ο τελικός υπεύθυνος για τη χάραξη πολιτικής και τον διορισμό αυτοκρατορικών αξιωματούχων, πριν από τη λήψη όμως κάποιας απόφασης συμβουλευόταν όσους τον περιστοίχιζαν. Σύμφωνα με τις αντιλήψεις της αριστοκρατίας, ο καλός αυτοκράτορας όφειλε να συμβουλεύεται όσους απάρτιζαν το consilium principis μια ομάδα δηλαδή επιφανών συγκλητικών και ιππέων φίλων του. Το συμβούλιο αυτό βοηθούσε επίσης τον αυτοκράτορα στον τομέα των νομικών αρμοδιοτήτων του, είτε δηλαδή κατά την εκδίκαση υποθέσεων […] είτε κατά την εισήγηση νέων νόμων. […] Στην περίπτωση των απελεύθερων και των δούλων, η επιρροή τους αποτελούσε φυσικό αποτέλεσμα της δυνατότητας να προσεγγίζουν άμεσα τον αυτοκράτορα εφόσον τον βοηθούσαν στην διεκπεραίωση των καθημερινών καθηκόντων του. […] Μπορούμε να διακρίνουμε τα βασικά στοιχεία αυτού του διοικητικού συστήματος, ήδη σε λειτουργία κατά την εποχή του Αυγούστου.

Garnsey, P., Saller, R., Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οικονομία, κοινωνία και πολιτισμός, μτφρ.Β.Ι. Αναστασιάδης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1998, σ. 31.


Απάντηση Θέματος:

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
3.α. Οι μαθητές/-τριες αναμένεται να εστιάσουν στον συμβουλευτικό-υποστηρικτικό ρόλο του συμβουλίου του αυτοκράτορα, αντλώντας τις κατάλληλες πληροφορίες από το κείμενο αναφορικά με τις επιμέρους αρμοδιότητες του συμβουλίου:

  • «Το συμβούλιο αυτό βοηθούσε επίσης τον αυτοκράτορα στον τομέα των νομικών αρμοδιοτήτων του, είτε δηλαδή κατά την εκδίκαση υποθέσεων […] είτε κατά την εισήγηση νέων νόμων.»
  • «Στην περίπτωση των απελεύθερων και των δούλων, η επιρροή τους αποτελούσε φυσικό αποτέλεσμα της δυνατότητας να προσεγγίζουν άμεσα τον αυτοκράτορα εφόσον τον βοηθούσαν στην διεκπεραίωση των καθημερινών καθηκόντων του.»

3.β. Οι μαθητές/-τριες αναμένεται να αξιοποιήσουν τις κατάλληλες πληροφορίες από το απόσπασμα: «Σύμφωνα με τις αντιλήψεις της αριστοκρατίας, ο καλός αυτοκράτορας όφειλε να συμβουλεύεται όσους απάρτιζαν το consilium principis μια ομάδα δηλαδή επιφανών συγκλητικών και ιππέων φίλων του», αναμένεται να σχολιάσουν κριτικά το πολιτικό περιεχόμενο που αποδίδεται στην έννοια του «καλού αυτοκράτορα». Πιο συγκεκριμένα:

  • καλός αυτοκράτορας είναι αυτός που διοικεί λαμβάνοντας υπόψη ένα συμβουλευτικό σώμα που απαρτίζεται από επιφανείς συγκλητικούς και ιππείς, οι οποίοι συναποτελούν τον κύκλο των «φίλων» του.
  • το πρότυπο αυτό αντανακλά την πολιτική του Αυγούστου, όπως προκύπτει από το γεγονός ότι το σύστημα αυτής της μορφής διοίκησης είναι «…ήδη σε λειτουργία κατά την εποχή του Αυγούστου» .
  • επιδίωξη του Αυγούστου είναι να ασκήσει μια συμβιβαστική πολιτική, αποφεύγοντας τις αυταρχικές μεθόδους και ακολουθώντας ένα πρότυπο διαμοιρασμού της εξουσίας με τη συμμετοχή στη διοίκηση μελών της ανώτερης ρωμαϊκής αριστοκρατίας.

Από την ιστορική αφήγηση του σχολικού βιβλίου [Η εποχή του Αυγούστου (27 π.Χ.-14 μ.Χ.)] μπορούν να αξιοποιηθούν, ενδεικτικά, οι εξής αναφορές:

  • «[…]Επειδή όμως δεν ήταν δυνατό να ασκεί… δημιούργησε ένα συμβουλευτικό σώμα, το συμβούλιο του αυτοκράτορα, που τον βοηθούσε στην άσκηση της εξουσίας[...]»
  • «[…]Απέφυγε τις αυταρχικές μεθόδους… κατανομή της εξουσίας[...]»
  • «[…]Ανέθεσε τη διαχείριση των επιμέρους θεμάτων… συγκλητικών και των ιππέων.[…]»
  • «[…]Τη διοίκηση των επαρχιών τη μοιράστηκε με τη σύγκλητο.[…]»
  • «[…]Την εκτελεστική εξουσία φρόντισε να την ασκήσει μέσω διοικητικών αξιωματούχων… δημιουργώντας έτσι μια αυτοκρατορική υπαλληλία.[…]»

Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida).