Τράπεζα Θεμάτων
www.trapeza-thematon.gr
| Τύπος Σχολείου: | Γενικό Λύκειο | Τάξη: | Α' Λυκείου |
|---|---|---|---|
| Μάθημα: | Χημεία | Θέμα: | 2 |
| Κωδικός Θέματος: | 38799 | Ύλη: | 1.5.3 Διαλυτότητα 2.1.2 Κατανομή ηλεκτρονίων σε στιβάδες 2.2 Κατάταξη των στοιχείων (Περιοδικός Πίνακας). Χρησιμότητα του Περιοδικού Πίνακα. 2.4.6 Ονοματολογία ανόργανων χημικών ενώσεων 4.1.1 Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα |
| Τύπος Σχολείου: | Γενικό Λύκειο |
|---|---|
| Τάξη: | Α' Λυκείου |
| Μάθημα: | Χημεία |
| Θέμα: | 2 |
| Κωδικός Θέματος: | 38799 |
| Ύλη: | 1.5.3 Διαλυτότητα 2.1.2 Κατανομή ηλεκτρονίων σε στιβάδες 2.2 Κατάταξη των στοιχείων (Περιοδικός Πίνακας). Χρησιμότητα του Περιοδικού Πίνακα. 2.4.6 Ονοματολογία ανόργανων χημικών ενώσεων 4.1.1 Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα |
| Τελευταία Ενημέρωση: 13-Οκτ-2025 | |
ΘΕΜΑ 2o
2.1 Τον τελευταίο καιρό, μετά την πανδημία COVID-19, γίνεται πολύ συχνή χρήση αντισηπτικών για την απολύμανση των χεριών. Πολλά αντισηπτικά περιέχουν αιθανόλη (\(CH_3CH_2OH\)), η οποία είναι αποτελεσματική στην καταστροφή των μικροοργανισμών. Από την άλλη πλευρά, η πολύ συχνή χρήση αντισηπτικών μπορεί να ξηράνει το δέρμα ή να δημιουργήσει ερεθισμούς στην επιδερμίδα.
α) Να εξηγήσετε τι είναι η αιθανόλη και τι το αντισηπτικό (στοιχείο, χημική ένωση ή μείγμα).
(Μονάδες 4)
β) Να υπολογίσετε τη σχετική μοριακή μάζα της αιθανόλης. Δίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες \(A_r(Η) = 1\), \(A_r(C) = 12\), και \(A_ r(O) = 16\).
(Μονάδες3)
γ) Να εξηγήσετε σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του περιοδικού πίνακα βρίσκεται το οξυγόνο (\(^{16}_8O\)).
(Μονάδες 5)
Μονάδες 12
2.2. Μια ομάδα μαθητών και μαθητριών αναζητώντας στο διαδίκτυο πληροφορίες για τη σχέση διαλυτότητας στο νερό – θερμοκρασίας, βρήκε το παρακάτω διάγραμμα.
α) Να ονομάσετε τις τέσσερις χημικές ενώσεις που δείχνει το διάγραμμα.
(Μονάδες 4)
β) Ο Νίκος είπε ότι στους \(30 °C\) τη μικρότερη διαλυτότητα την έχει η αμμωνία. Να εξηγήσετε αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψή του.
(Μονάδες 4)
γ) Η Νίκη είπε ότι, με βάση τους κανόνες διαλυτότητας, από τις τέσσερις χημικές ενώσεις που έχει το διάγραμμα οι τρεις είναι στερεά και η τέταρτη αέρια (σε θερμοκρασία περιβάλλοντος). Να εξηγήσετε αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψή της.
(Μονάδες 5)
Μονάδες 13
Το παραπάνω θέμα αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου: «Ανάπτυξη Δοκιμασιών Αξιολόγησης Δεξιοτήτων Εγγραμματισμού στα μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, της Άλγεβρας, της Φυσικής και της Χημείας Α’ Λυκείου Γενικού Λυκείου» Ανάδοχος: «Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε) Πανεπιστημίου Ιωαννίνων» ΑΔΑΜ: 25SYMV016348911 2025-02-20.
Απάντηση Θέματος:
Ενδεικτικές απαντήσεις
2.1
α) Η αιθανόλη (\(CH_3CH_2OH\)) είναι χημική ένωση και το αντισηπτικό είναι μίγμα, δηλαδή αποτελείται από δύο ή περισσότερες καθαρές ουσίες (π.χ. αιθανόλη + νερό + γλυκερίνη + άρωμα κλπ.).
β) Η σχετική μοριακή μάζα της αιθανόλης (\(C_2H_6O\)) είναι: \(2\cdot 12+6\cdot 1+1\cdot 16=46\).
γ) \(_8Ο\): \(Κ(2) L(6)\).
Έχει ηλεκτρόνια σε \(2\) στιβάδες, άρα ανήκει στη \(2η\) περίοδο.
Έχει \(6\) ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα, άρα ανήκει στην \(16η\) ή \(VIA\) ομάδα.
2.2
α) Οι τέσσερις ενώσεις του διαγράμματος είναι:
\(NH_3\): Αμμωνία.
\(KCl\): Χλωριούχο κάλιο.
\(NaBr\): Βρομιούχο νάτριο.
\(Pb(NO_3)_2\): Νιτρικός μόλυβδος (ΙΙ).
β) Διαφωνούμε με τον Νίκο. Στους \(30 °C\) το διάγραμμα δείχνει ότι η \(ΝΗ_3\) έχει διαλυτότητα περίπου \(49 g\) ανά \(100 g\) νερού, ενώ στην ίδια θερμοκρασία το \(KCl\) έχει διαλυτότητα περίπου \(38 g\) ανά \(100 g\) νερού.
Εναλλακτικά. Διαφωνούμε με τον Νίκο. Στους \(30 °C\) η καμπύλη της αμμωνίας είναι πιο ψηλά από την καμπύλη του \(KCl\).
γ) Εξετάζοντας τις 4 καμπύλες βλέπουμε ότι η διαλυτότητα των \(KCl\), \(NaBr\) και \(Pb(NO_3)_2\) αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ της \(ΝΗ_3\) μειώνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας.
Για τη σχέση διαλυτότητας – θερμοκρασίας ισχύει: «Συνήθως η διαλυτότητα των στερεών στο νερό αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ η διαλυτότητα των αερίων στο νερό μειώνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας».
Επομένως, συμφωνούμε με την άποψη της Μαρίας.
Το θέμα προέρχεται και αντλήθηκε από την πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας που αναπτύχθηκε (MIS5070818-Tράπεζα θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, Γενικό Λύκειο-ΕΠΑΛ) και είναι διαδικτυακά στο δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) στη διεύθυνση (http://iep.edu.gr/el/trapeza-thematon-arxiki-selida).